''ΒΡΩΜΙΚΟ'' ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ!

ΟΙ…ΠΟΥΛΗΜΕΝΟΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΣΩΣΟΥΝ ΤΗΝ ΠΑΡΤΙΔΑ

Φρένο στις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες της Τουρκίας επιχειρεί να θέσει η Αυστρία, ζητώντας διαγραφή από τα Συμπεράσματα της ΕΕ, όλων των αναφορών στην «ενταξιακή διαδικασία» (accession process) της υποψήφιας χώρας. 

Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η Βιέννη, κόντρα στη συντριπτική πλειοψηφία, αποτελούμενη από 25 τουλάχιστον κράτη-μέλη, εμφανίζεται αποφασισμένη να μην συναινέσει σε λεκτικό που θα διατηρεί ανοικτή την πόρτα των «ενταξιακών διαπραγματεύσεων» της Τουρκίας στα Συμπεράσματα που θα εκδοθούν στις 13 Δεκεμβρίου, κατά την επικείμενη αξιολόγηση των κρατών-μελών από τους υπουργούς Εξωτερικών των «28».

Όπως μάλιστα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Αυστρίας έχει επισημάνει προς τους 27 ομολόγους του, στο πλαίσιο της COREPER, ότι έχει ρητές οδηγίες να μην συγκατατεθεί στην έκδοση κειμένου που αναφέρεται σε «ενταξιακές διαπραγματεύσεις» της Τουρκίας, αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι η Βιέννη επιθυμεί να παραπέμψει το ζήτημα «ανοικτό» στους 28 ΥΠΕΞ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. 

Παράλληλα, και με δεδομένο ότι απαιτείται ομοφωνία για την έκδοση των Συμπερασμάτων, η Αυστρία υπέβαλε γραπτές τροποποιήσεις στο προσχέδιο, στις οποίες πέραν της απάλειψης όλων των αναφορών σε «ενταξιακή διαδικασία», επισημαίνει ότι «τίθεται εν αμφιβόλω η δέσμευση της Τουρκίας επί των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ», ενώ σημειώνει ότι το Συμβούλιο της ΕΕ θα επανέλθει επί του ζητήματος αυτού «τους προσεχείς μήνες».

Οι δύο αυτές γραπτές τροποποιήσεις των Αυστριακών αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη σημασία, εάν αναγνωστούν παράλληλα με μια τροπολογία που υπέβαλαν στο γενικό μέρος της διεύρυνσης και υπενθυμίζει ότι το Συμβούλιο θεωρεί πως «η ενταξιακή διαδικασία δεν είναι μη αναστρέψιμη», σε περιπτώσεις κατά τις οποίες διαπιστώνονται ελλείμματα «στις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θεμελιωδών ελευθεριών και του κράτους δικαίου», επί των οποίων έχει θεμελιωθεί η ΕΕ.

Πέραν της Αυστρίας, δύο ακόμη κράτη-μέλη έχουν ενστάσεις σε σχέση με τη συνέχιση της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας, θέτοντας θέμα κάποιου είδους κυρώσεων, χωρίς ωστόσο να συμπλέουν με τη Βιέννη. 

Πρόκειται για την Ολλανδία, η οποία με απόφαση του Κοινοβουλίου της, ζητά επισημοποίηση του ντε φάκτο παγώματος των τουρκικών διαπραγματεύσεων (ως γνωστόν δεν ανοίγουν νέα κεφάλαια) για έξι μήνες, προκειμένου να σταλεί μήνυμα προς την Τουρκία και να ικανοποιηθεί παράλληλα το Ολλανδικό Κοινοβούλιο που ζητά κυρώσεις. Και το Βέλγιο, το οποίο ζητά αναδιανομή κοινοτικών κονδυλίων που προορίζονται για την τουρκική κυβέρνηση, προκειμένου να καταλήξουν στην κοινωνία πολιτών, παρακάμπτοντας το καθεστώς Ερντογάν. 

Πέραν ωστόσο της Αυστρίας και των πολύ ηπιότερων συγκριτικά θέσεων της Ολλανδίας και του Βελγίου, τα υπόλοιπα 25 κράτη-μέλη δεν εγείρουν ζήτημα παγώματος των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας ή κυρώσεων. 

Οι «25», έχοντας διαφορετικούς στόχους και λόγους, ζητούν τη συνέχιση της διαδικασίας και τη διατήρηση ανοικτών των διαύλων επικοινωνίας με το καθεστώς Ερντογάν, όπως ανέφερε και η ύπατη εκπρόσωπος Φεντερίκα Μογκερίνι ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Συγκλίνουσες πληροφορίες αναφέρουν ότι ένας αρκετά μεγάλος αριθμός χωρών, με πρώτο βιολί τη Βρετανία, επιδιώκουν να απομονώσουν εντελώς την Αυστρία και να επιβάλουν την έκδοση Συμπερασμάτων που θα αντανακλούν την «επικρατούσα άποψη» για διατήρηση εν ζωή της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας. Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, στο πλευρό της Βρετανίας έχουν ταχθεί η Σουηδία, η Φινλανδία, η Πολωνία, η Τσεχία και οι χώρες της Βαλτικής, που δημιουργούν έναν ισχυρό πυρήνα χωρών «πρώτης γραμμής», για τη στήριξη της «ενταξιακής διαδικασίας» της Τουρκίας. 

Οι εν λόγω χώρες είχαν πρωτοστατήσει προς την ίδια κατεύθυνση και στις 14 Νοεμβρίου, στην πρώτη συζήτηση της έκθεσης προόδου της Κομισιόν για την Τουρκία, ενώ η Γερμανία που αποτελεί βαρόμετρο για τις εξελίξεις, είχε υποστηρίξει διά του ΥΠΕΞ Φρανκ Βάλτερ Στάινμαγιερ, ότι η Ε.Ε. δεν πρέπει να κλείσει την πόρτα στην Άγκυρα.

Ο Γερμανός αξιωματούχος είχε αναφέρει στην κεκλεισμένων των θυρών συνεδρία, ότι εάν η Άγκυρα επιθυμεί να διακόψει τις σχέσεις της με την Ε.Ε., ας κλείσει η ίδια την πόρτα. 

Η Λευκωσία δεν θέτει θέμα παγώματος της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας, αλλά επιχειρεί να θέσει τις δικές της θέσεις στο Συμβούλιο για εκπλήρωση και των κυπρογενών υποχρεώσεων της υποψήφιας χώρας, υπό το φως και των προσπαθειών στο Κυπριακό. Όπως προκύπτει από το προσχέδιο, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει εξασφαλίσει τη διατήρηση των κεκτημένων της στα Συμπεράσματα (βλέπε άλλη στήλη).

Υπό το φως αυτών των δεδομένων, η ΕΕ δεν φαίνεται διατεθειμένη να φρενάρει επισήμως την ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας, με εξαίρεση την περίπτωση επαναφοράς της θανατικής ποινής, που αποτελεί κόκκινη γραμμή για τη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών-μελών. Όχι όμως και για τη Βρετανία, η οποία και στην περίπτωση αυτή θεωρεί ότι η ΕΕ «δεν πρέπει να σπρώξει την Τουρκία στη γωνία», όπως χαρακτηριστικά είχε αναφέρει ο ΥΠΕΞ της χώρας Μπόρις Τζόνσον. Εισπράττοντας την έντονη αντίδραση της ύπατης εκπροσώπου Φεντερίκα Μογκερίνι, που υπέδειξε ότι η θανατική ποινή αντίκειται στις αρχές και τις αξίες της ΕΕ και ότι η εισαγωγή της δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή.

Διασφάλιση κεκτημένων – Δεν αγγίζει τις εξελίξεις

Το προσχέδιο Συμπερασμάτων καλύπτει πλήρως τις κυπρογενείς υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η Τουρκία, ενώ επαναλαμβάνει την κλασική θέση της Ε.Ε στο Κυπριακό, αποφεύγοντας να «αγγίξει» τις εξελίξεις:

· Σημειώνει χαρακτηριστικά ότι «το Συμβούλιο καλωσορίζει την ενισχυμένη εμπλοκή των μερών στη διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος. Υπό το φως των πρόσφατων ενθαρρυντικών εξελίξεων, το Συμβούλιο αναμένει την ενεργό συμβολή της Τουρκίας στις διαπραγματεύσεις που στοχεύουν σε μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη διευθέτηση εντός του πλαισίου του ΟΗΕ, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Σ.Α. και στην ίδια κατεύθυνση με τις αρχές επί των οποίων εδράζεται η Ε.Ε. Η δέσμευση και η συμβολή της Τουρκίας με συγκεκριμένους τρόπους σε μια τέτοια συνολική διευθέτηση, παραμένει κρίσιμη», σημειώνει το προσχέδιο Συμπερασμάτων.

· Επιπλέον, το προσχέδιο «προτρέπει την Τουρκία να αποφύγει οποιαδήποτε απειλή ή ενέργεια που κατευθύνεται εναντίον κράτους-μέλους», ενώ υπογραμμίζει και πάλι τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών-μελών, περιλαμβανομένων της συνομολόγησης διμερών συμφωνιών, της εξερεύνησης και της εκμετάλλευσης των φυσικών τους πόρων, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το κοινοτικό κεκτημένο.

• Υπογραμμίζει την ανάγκη σεβασμού της κυριαρχίας των κρατών-μελών επί των χωρικών τους υδάτων και επί του εναέριου τους χώρου.

• Υπενθυμίζει τα Συμπεράσματα του 2006 και την αντιδήλωση του 2005 και σημειώνει ότι οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στην Τουρκία θα συνεχίσουν να ισχύουν (πάγωμα 8 διαπραγματευτικών κεφαλαίων-απαγόρευση κλεισίματος των εναπομείναντων 34 κεφαλαίων), έως ότου η υποψήφια χώρα εφαρμόσει το Πρωτόκολλο έναντι όλων των κρατών-μελών.

• Επισημαίνει ότι η Τουρκία δεν έχει ακόμη κάνει την απαραίτητη πρόοδο για εξομάλυνση των σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ υπογραμμίζει ότι «η αναγνώριση όλων των κρατών-μελών είναι απαραίτητη συνιστώσα της ενταξιακής διαδικασίας».

• Σε άλλο σημείο τονίζει ότι η Τουρκία οφείλει να υλοποιήσει τον οδικό χάρτη για ελευθέρωση των θεωρήσεων διαβατηρίων, «περιλαμβανομένης της συνεργασίας σε θέματα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων», έναντι όλων των κρατών-μελών. Το προσχέδιο επαναλαμβάνει την απογοήτευση της Ε.Ε και θεωρεί νομικά ανυπόστατες τις μονομερείς δηλώσεις της Τουρκίας, σύμφωνα με τις οποίες δεν θα εφαρμόσει τη Συμφωνία Επανεισδοχής Παρανόμων Μεταναστών με την Κυπριακή Δημοκρατία και τον οδικό χάρτη.

• Επιπλέον, το προσχέδιο επισημαίνει την υποχρέωση της Τουρκίας για εφαρμογή όλων των αποφάσεων του ΕΔΑΔ, σύμφωνα με το άρθρο 46. Το άρθρο 46 ορίζει ότι «τα συμβαλλόμενα μέρη αναλαμβάνουν την υποχρέωση να τηρήσουν τις τελικές αποφάσεις του Δικαστηρίου σε οποιανδήποτε υπόθεση είναι διάδικοι» και έχει ιδιαίτερη σημασία δεδομένης της άρνησης της Τουρκίας να συμμορφωθεί με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην
4η Διακρατική Προσφυγή της Κύπρου και να καταβάλει αποζημιώσεις ύψους 90 εκατομμυρίων ευρώ.

Στη μέση η Λευκωσία

Η Λευκωσία επιχειρεί να προωθήσει τις δικές της θέσεις σε σχέση με τις κυπρογενείς υποχρεώσεις της Τουρκίας. Αν και σε καμιά φάση των συζητήσεων δεν έχει ταχθεί κατά της προοπτικής συνέχισης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της υποψήφιας χώρας, τηρεί αποστάσεις από τα δύο στρατόπεδα που έχουν δημιουργηθεί προκειμένου να διασφαλίσει ότι το Κυπριακό δεν θα τύχει εκμετάλλευσης, είτε προς τη μια, είτε προς την άλλη κατεύθυνση.

Ήδη, η Βρετανία, η Ύπατη Εκπρόσωπος της Ε.Ε Φεντερίκα Μογκερίνι, καθώς και ο Πρόεδρος της Ευρωβουλής Μάρτιν Σουλτς ζήτησαν να διατηρηθεί ανοικτή η πόρτα της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας, επιστρατεύοντας και τις εξελίξεις στο Κυπριακό, οι οποίες πάντως μετά το Μον πελεράν, δεν φαντάζουν τόσο ευοίωνες. 

«ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ»